Page 107 - พลิกประเทศไทย ก้าวไปด้วย2022

105
สำ�นักง�นสภ�พัฒน�ก�รเศรษฐกิจและสังคมแห่งช�ติ
สัดส่วนคนยากจนหลายมิติความรุนแรงของความยากจนและค่าดัชนีความยากจนหลายมิติ จ�าแนกตามภูมิภาค

ที่มา : การส�ารวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน ประมวลผลโดยกองพัฒนาข้อมูลและตัวชี้วัดสังคม, สศช.

ื
ิ
ขณะเดียวกัน เม่อพิจารณาความยากจนหลายมิต อินเทอร์เน็ต ซึ่งคนจนหลายมิติที่มีปัญหานี้ร้อยละ 22.2 ในปี
จ�าแนกตามมิติ พบว่า มิติด้านการศึกษาปรับตัวดีขึ้น แต่ยังมี 2556 และลดลงเหลือร้อยละ 4.1 ในปี 2564 ซึ่งสาเหตุมาจาก
ื
ั
ั
ี
็
�
่
ี
ประเดนทต้องให้ความสาคญคือ 1) ครวเรอนรายได้น้อย การท่รัฐมีมาตรการช่วยเหลือเยียวยาในช่วง COVID-19
ี
ี
ี
�
มีแนวโน้มเป็นคนจนหลายมิติท่ขัดสนด้านจานวนปีท่ได้รับ ผ่านระบบอินเทอร์เน็ต ขณะที่ตัวช้วัดการกาจัดขยะมีแนวโน้ม
�
ื
ุ
่
ื
ู
ู
ึ
ี
ี
ึ
การศกษามากกว่ากล่มอน 2) องค์ความร้ของผ้ปกครองมผล ดีข้นเช่นกันแต่ยังมีปัญหาระดับสูงในบางพ้นท่ นอกจากน ี ้
ต่อการเข้าเรียนล่าช้าของเด็ก 3) เด็กในครัวเรือนรายได้น้อย มีประเด็นท่น่าสนใจ ดังน้ 1) ยังมีคนจนหลายมิติกว่า 2.8
ี
ี
่
ี
ไม่ได้อยู่อาศัยร่วมกับพ่อแม่มากกว่าครัวเรือนรายได้สูง ล้านคนทไม่มอนเทอร์เนต 2) รายได้เป็นข้อจากดสาคญทส่งผล
�
่

ี
ั
�
็
ิ
ั
ี
ื
ี
4) คนจนหลายมิติยังมีภาระค่าใช้จ่ายเพ่อการศึกษาโดยเฉล่ย ต่อการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตของครัวเรือนยากจนหลายมิต ิ
ี
ึ
ี
ในปีการศึกษาท่ผ่านมา อยู่ท่ 3,867 บาทต่อนักเรียน 1 คน 3) คนจนหลายมิติกว่าคร่งมีความขัดสนด้านการถือครองทรัพย์สิน

5) เด็กที่ไม่ได้อาศัยอยู่กับพ่อแม่มีแนวโน้มหลุดออกจากระบบ เนื่องจากมีรายได้น้อย 4) คนจนหลายมิติจ�านวนมากยังอาศัย
ี
ึ
ั
การศกษา และ 6) คณภาพการศกษาเป็นอกหนงปัญหา อยู่ในบ้านท่มีสภาพไม่ม่นคง 5) คนจนหลายมิติยังเข้าไม่ถึง
ี
่
ึ
ุ
ึ
นอกเหนือจากการขาดโอกาสทางการศึกษาของเด็ก สาหรับ สาธารณูปโภคด้านนาประปา ส่วนสถานการณ์ความยากจน
�
้
�
ี
ึ
ั
ั
่
ิ
ิ
มิติด้านการใช้ชีวิตในแบบท่ดีต่อสุขภาพ มีแนวโน้มดีข้นใน ในมิตด้านความมนคงทางการเงน พบว่า ภาพรวมสดส่วน
่
ี
ื
ั
ี
ั
ิ
่
ี
ิ
2 ตัวชวด คอ การเข้าถงนาดมทสะอาด และความขดสน คนจนหลายมตทขดสนในด้านความมนคงทางการเงนมแนวโน้ม
ิ
ั
้
�
ั
่
ื
ึ
่
้
ี
ด้านอาหาร ขณะท่ความสามารถในการดูแลตนเองทรงตัว ดีขึ้นเฉพาะการมีบาเหน็จ/บานาญ ขณะท่ครัวเรือนยากจน
ี
�
ี

�
ื
แต่ยังมีประเด็นท่น่าสนใจ คือ 1) ปัจจัยเชิงพ้นท่มีผลต่อการ หลายมิติมีภาระทางการเงินมากขึ้น โดยมีสัดส่วนที่เพิ่มสูงขึ้น
ี
ี
เข้าถึงแหล่งน�้าสะอาด โดยพบว่า คนในพื้นที่นอกเขตเทศบาล จากร้อยละ 2.9 เป็นร้อยละ 4.2 จากผลกระทบของ COVID-19
ี
ึ
ี
่
ื
�
้
้
�
้
ื
ั
กว่าร้อยละ 23.35 ใช้นาฝนเพ่อการบริโภค 2) แม้ว่านาประปา ททาให้ครวเรอนขาดรายได้ และมปัญหาทางการเงนมากขน
�
ิ
ื
�
จะได้มาตรฐานท่จะใช้ในการด่ม ต้องให้ความสาคัญกับระบบ ส�าหรับสถานการณ์การออมไม่เปลี่ยนแปลงจาก ปี 2562 โดย
ี
การล�าเลียงน�้าไปยังครัวเรือน 3) คนจนหลายมิติที่ไม่สามารถ มีสัดส่วนคนจนหลายมิติที่ขัดสนในตัวชี้วัดนี้ร้อยละ 2.2
ดูแลตัวเองได้ส่วนใหญ่เป็นคนพิการ 4) ฐานะทางเศรษฐกิจ แม้ว่าสถานการณ์ความยากจนหลายมิติจะยังมีปัญหา
ี
ี
ของครัวเรือนเป็นปัจจัยสาคัญท่ทาให้ครัวเรือนมีความขัดสน ดังท่กล่าวไว้ข้างต้น แต่ปัจจุบันรัฐบาลมีนโยบายท่สอดรับกับ
�
ี
�
ด้านอาหาร และ 5) การกระจุกตัวของบุคลากรทางการแพทย์ ปัญหาดังกล่าวในทุกด้าน แต่นโยบายที่ส่งผลต่อความยากจน
ส่งผลต่อคุณภาพการรับบริการด้านสาธารณสุขท่แตกต่างกัน หลายมิติส่วนใหญ่เป็นนโยบายในการสงเคราะห์และช่วยเหลือ
ี
ี
และส่งผลต่อการเข้าถึงของคนจน ขณะท่ สถานการณ์ความ ตามแต่ละกลุ่มเป้าหมาย โดยภาครัฐเป็นผู้มีบทบาทหลักในการ
�
ี
ยากจนในมิติด้านความเป็นอยู่ พบว่า คนจนหลายมิติมีปัญหา ดาเนินการแบบแยกส่วนตามบทบาทหน้าท่ของแต่ละกระทรวง
ที่ลดลงในทุกตัวชี้วัด โดยตัวชี้วัดที่ปรับตัวดีขึ้นมากคือ การใช้ ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งมีประเด็นที่ต้องให้ความส�าคัญ คือ 1) ครัวเรือน