เมื่อวันที่ 9 สิงหาคม 2562 นางสาวมนต์ทิพย์ สัมพันธวงศ์ ผู้อำนวยการกองพัฒนาข้อมูลและตัวชี้วัดสังคม (กขส.) สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) เป็นประธานการประชุมหารือการจัดทำดัชนีความก้าวหน้าของคน (Human Achievement Index - HAI) ปี 2562 (เบื้องต้น) ณ ห้องประชุม 521 สศช. โดยมีผู้แทนจากหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องเข้าร่วมประชุมหารือประมาณ 25 คน
การจัดทำดัชนีความก้าวหน้าของคน (HAI) มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็นเครื่องมือประเมินความก้าวหน้าของคนในระดับจังหวัด และเพื่อให้จังหวัดต่างๆ ได้ทราบถึงลำดับตำแหน่งความก้าวหน้าของคนในจังหวัดของตนพร้อมทั้งจุดเด่นจุดด้อยในการพัฒนาคนของจังหวัด ซึ่งจะนำไปสู่การศึกษาข้อมูลเชิงลึกเพื่อจะได้ดำเนินการแก้ไขปัญหาและพัฒนาคนในจังหวัดให้มีคุณภาพชีวิตที่ดียิ่งขึ้น รวมทั้งเพื่อเผยแพร่ดัชนีความก้าวหน้าของคนสู่สาธารณชนได้ใช้ประโยชน์ตามความเหมาะสมต่อไป
"ดัชนีความก้าวหน้าของคน” ได้รับการพัฒนาขึ้นเป็นครั้งแรกในปี 2546 โดยสำนักงานโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (UNDP) ประเทศไทย โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ในการประเมินความก้าวหน้าการพัฒนาคนในระดับจังหวัดของประเทศไทย และ UNDP ได้ดำเนินการอย่างต่อเนื่องในช่วงสิบปีที่ผ่านมา โดยได้มีการจัดทำ HAI ครั้งที่สองในปี 2550 ครั้งที่สามในปี 2552 และครั้งที่สี่ในปี 2557 ต่อมา UNDP ได้โอนภารกิจการจัดทำดัชนีความก้าวหน้าของคน (HAI) ให้สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติรับผิดชอบดำเนินการ โดยสำนักงานฯ ได้จัดทำดัชนีความก้าวหน้าของคนมาแล้ว 2 เล่ม คือ ดัชนีความก้าวหน้าของคนปี 2558 และปี 2560 โดยปัจจุบันอยู่ระหว่างการจัดทำดัชนีความก้าวหน้าของคน ปี 2562 ซึ่งจะเป็นเล่มที่สาม
ดัชนีความก้าวหน้าของคน มีลักษณะเป็นดัชนีรวม (Composite index) เป็นการวัดผลลัพธ์ของการพัฒนาคนระดับจังหวัดของประเทศไทย โดยการจัดทำดัชนีความก้าวหน้าของคน ปี 2562 ยังคงยึดกรอบแนวคิดเช่นเดียวกับการจัดทำ 2 ครั้งที่ผ่านมา โดยเป็นการพัฒนาคนที่ครอบคลุม การมีสุขภาพที่ดี มีการศึกษา มีชีวิตการงาน มีรายได้ที่เพียงพอต่อการดำรงชีวิต มีที่อยู่อาศัยที่มั่นคงและอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี มีชีวิตครอบครัวที่อบอุ่นในชุมชนที่มีความปลอดภัย มีการคมนาคมที่สะดวกปลอดภัยและเข้าถึงการสื่อสารอย่างทั่วถึง ตลอดจนมีส่วนร่วมทางการเมืองและสังคมอย่างมีศักดิ์ศรี ซึ่งจากกรอบแนวคิดการพัฒนาคนดังกล่าวได้ใช้เป็นกรอบในการกำหนดองค์ประกอบของดัชนีความก้าวหน้าของคน ปี 2562 ประกอบด้วย 8 ดัชนีย่อยคือ (1) ด้านสุขภาพ (2) ด้านการศึกษา (3) ด้านชีวิตการงาน (4) ด้านรายได้ (5) ด้านที่อยู่อาศัยและสภาพแวดล้อม (6) ด้านชีวิตครอบครัวและชุมชน (7) ด้านการคมนาคมและการสื่อสาร และ (8) ด้านการมีส่วนร่วม โดยดัชนีย่อยในแต่ละด้าน มี 4 ตัวชี้วัดเท่า ๆ กัน รวมตัวชี้วัดทั้งหมด 32 ตัวชี้วัด
ข้อมูลที่ใช้ในการคำนวณดัชนีความก้าวหน้าของคน (HAI) ปี 2562 นั้นเป็นข้อมูลตัวชี้วัดระดับจังหวัด (77 จังหวัด) โดยส่วนใหญ่เป็นข้อมูลในปี 2561 จำนวน 19 ตัวชี้วัด ข้อมูลปี 2560 จำนวน 10 ตัวชี้วัด
ทั้งนี้การประชุมได้มีการหารือเกี่ยวกับความเหมาะสมและข้อจำกัดของตัวชี้วัด และการวิเคราะห์ผลของดัชนีความก้าวหน้าของคน ซึ่งผลจากการประชุมจะได้นำไปปรับปรุงการจัดทำรายงานดัชนีความก้าวหน้าคนปี 2562 ให้มีความสมบูรณ์ต่อไป และจะได้มีการเผยแพร่รายงานดังกล่าวบนเว็บไซต์ของสำนักงานฯ ต่อไป ภายในเดือนกันยายน ศกนี้
ข่าว/ภาพ : เมฐติญา วงษ์ภักดี |